Theo HSBC, Việt Nam đang tìm kiếm các kênh tăng trưởng mới không phụ thuộc vào dầu mỏ và đẩy mạnh du lịch chính là một chính sách bền vững.
Khối Nghiên cứu Kinh tế Toàn cầu HSBC vừa giới thiệu báo cáo Triển vọng kinh tế thị trường Việt Nam tháng 11 với chủ đề: “Dầu mỏ thất thế, du lịch lên ngôi”.
Báo cáo nhấn mạnh Việt Nam đang chuyển hướng sang ngành du lịch nhằm thúc đẩy tăng trưởng trong bối cảnh sản xuất dầu thô sụt giảm và ngành công nghiệp không khói ngày càng phát triển. HSBC nhìn nhận đây là một tín hiệu tích cực cho nền kinh tế và cũng rất lạc quan về ngành du lịch của Việt Nam sau khi đã áp dụng các chính sách tự do hóa trong thời gian gần đây.
Dầu mỏ thất thế
Trong nhiều năm, dầu thô là một nhân tố quan trọng góp phần vào tăng trưởng kinh tế và điều này đã không còn duy trì tại Việt Nam trong thời gian gần đây. Sản lượng khai khoáng các nhiên liệu hóa thạch đã giảm rõ rệt trong hai năm vừa qua, đóng góp của ngành này vào GDP đã chuyển sang âm.
Sản lượng dầu mỏ của Việt Nam tính đến tháng 9/2017 ước tính khoảng 1,06 triệu tấn (khoảng 259.000 thùng/ngày), giảm gần 10% so với cùng kỳ năm trước và giảm 11% nếu tính từ đầu năm đến nay. Do đó, ảnh hưởng của dầu thô lên tăng trưởng xuất khẩu là rất nhỏ trong hơn hai năm vừa qua.
Thực tế, trong vòng 5 năm qua, hoạt động xuất khẩu của Việt Nam chủ yếu là nhờ xuất khẩu hàng điện tử và điện thoại di động tăng rất nhanh. Điều này thật sự rất khác biệt so với thập kỷ trước (2000 – 2010) khi xuất khẩu dầu thô là một trong những động lực chính nhằm thúc đẩy tăng trưởng xuất khẩu cùng với mặt hàng dệt may và những hàng hóa khác ví dụ như nông sản.
Cũng theo báo cáo, Việt Nam đã chuyển sang nhập khẩu ròng dầu thô lần đầu tiên trong tháng 8 khi nhu cầu trong nước tăng và sản lượng sản xuất lại giảm. Đóng góp chủ yếu nhất của ngành dầu mỏ cho nền kinh tế trong vài năm gần đây là thông qua việc chuyển khoản cổ tức của PetroVietnam và các khoản thanh toán thuế cho Chính phủ mà HSBC ước lượng ở khoản 10 – 20% tổng thu ngân sách.
HSBC cho rằng ít nhất cho đến thời điểm hiện tại, Việt Nam đang chuyển hướng không phụ thuộc vào dầu thô và tìm kiếm những kênh tăng trưởng mới trong bối cảnh sản xuất dầu mỏ giảm sút.
Ngành du lịch lên ngôi
Đẩy mạnh du lịch chính là một chính sách bền vững cho Chính phủ Việt Nam khi sản lượng năng lượng hóa thạch của đất nước đang ngày càng co hẹp và ngành công nghiệp dịch vụ đang ngày càng phát triển. Hơn nữa, Chính phủ trong năm vừa qua cũng đã ban hành chương trình miễn thị thực để thu hút nhiều khách du lịch tới Việt Nam hơn. HSBC vẫn tiếp tục lạc quan về ngành công nghiệp du lịch của Việt Nam và kỳ vọng số lượng du khách sẽ vượt qua 10 triệu người trong thời gian tới.
Năm 2016, Chính phủ giới thiệu chương trình miễn thị thực cho năm quốc gia ở châu Âu (Pháp, Đức, Ý, Tây Ban Nha và Anh) thu hút lượng du khách từ châu Âu vào Việt Nam từ đầu năm đến nay tăng 21% so với năm trước. Chương trình này cũng đã được gia hạn đến năm 2018 thu hút lượng khách rất lớn du lịch tới Việt Nam trong tương lai. Ngoài ra, gần 70% lượng khách du lịch đến Việt Nam là từ các quốc gia châu Á khác, đứng đầu là Trung Quốc và Hàn Quốc. Con số này đã tăng đáng kể trong vài năm gần đây.
Từ hồi đầu năm, Việt Nam đã áp dụng quy trình cấp visa đơn giản cho công dân Trung Quốc bao gồm thủ tục xin thị thực trực tuyến cho du khách Trung Quốc du lịch ngắn ngày và ba ngày miễn thị thực cho du khách Trung Quốc nhập cảnh từ cửa khẩu Quảng Ninh. Kết quả là Việt Nam đã chào đón lượng du khách kỷ lục hơn 10 triệu người trong năm 2016 và con số này sẽ dễ dàng được vượt qua trong năm 2017.
Đóng góp của ngành du lịch vào nền kinh tế cũng không hề nhỏ. Doanh thu ngành du lịch đạt được gần 16,5 tỷ USD trong 9 tháng đầu năm nay, tăng 27% so với năm 2016. Tăng trưởng ngành dịch vụ đã hỗ trợ tài khoản vãng lai của Việt Nam vốn đã có thâm hụt tăng lên trong thương mại dịch vụ nhiều năm. Điều này rất quan trọng khi áp lực tài khoản vãng lai ngày càng giảm do nhập khẩu hàng hóa ngày càng nhiều cho các mặt hàng dầu thô, thiết bị điện tử và máy móc.
Quang trọng hơn nữa, ngành du lịch chủ yếu được thúc đẩy nhờ vào hoạt đồng đầu tư. Hàn Quốc là quốc gia có lượng vốn đầu tư FDI lớn nhất đổ vào Việt Nam, chủ yếu là ở ngành sản xuất, trong khi các doanh nghiệp Trung Quốc lại quan tâm đến lĩnh vực bất động sản. HSBC dự báo lượng khách du lịch của Trung Quốc đến Việt Nam tiếp tục tăng và tới năm 2018 sẽ vượt qua con số 9 triệu du khách.
