Qua theo dõi và qua dự các cuộc họp cán bộ hưu trí cuối năm của TCDL, tôi thấy rất mừng vì tốc độ tăng trưởng của ngành Du lịch trong những năm qua. Đặc biệt trong năm 2017 vừa qua, rất ấn tượng; lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam đạt xấp xỉ 13 triệu lượt, khách du lịch trong nước cũng tăng trưởng rất cao.
So với thời chúng tôi làm du lịch thì du lịch hiện nay đã có sự phát triển vượt bậc. Năm 1994, du lịch Việt Nam đón 1 triệu lượt khách quốc tế thì bây giờ đã đón 13 triệu lượt khách quốc tế, phục vụ hơn 73 triệu lượt khách nội địa, là sự tăng trưởng rất ngoạn mục, rất đáng mừng. Du lịch Việt Nam phát triển được như vậy, cơ bản là là do quản lý nhà nước vẫn giữ được, đảm bảo tình hình an ninh trật tự trong nước tốt, khiến du khách an tâm. Đảm bảo được an toàn là điều rất quan trọng, có thể nói cơ bản là lành mạnh hơn so với các khu vực phát triển du lịch trên thế giới. Thêm nữa là giữ được bản sắc văn hóa truyền thống, giữ được cảnh quan môi trường cũng là rất quan trọng cho phát triển du lịch. Chúng ta vẫn nhắc với nhau về động lực phát triển du lịch; mục đích của du lịch Việt Nam là phát triển văn hóa, bảo vệ cảnh quan, môi trường. Những cái đó, với vai trò quản lý nhà nước của ngành, của TCDL, của Bộ VHTTDL cơ bản là giữ được.
Với tư cách là người đã có một số năm làm về du lịch, làm quản lý nhà nước, nhìn lại tôi thấy sự phát triển đó rất đáng phấn khởi. Trước nhất, đó là nhờ sự lãnh đạo của cấp trên; sự lãnh đạo, chỉ đạo của Trung ương Đảng, của Chính phủ đối với ngành Du lịch cũng tập trung hơn, đã xác định du lịch đó là ngành kinh tế mũi nhọn. Bộ Chính trị đã có Nghị quyết, Chính phủ đã có Nghị quyết, các Thông tư, Chỉ thị; Luật Du lịch mới cũng đã ban hành. Yếu tố thứ hai là các địa phương vào cuộc cũng mạnh…
Với đà phát triển này, tôi tin rằng nếu Du lịch Việt Nam tiếp tục làm tốt thì sẽ còn bứt phá được nữa, còn đẩy lên được nữa. Nhưng tôi nghĩ rằng phát triển nhanh, đẩy nhanh tốc độ cũng tốt, nhưng phải quản lý được, để cho sự tăng trưởng phát triển phải trong sự ổn định, đảm bảo sự tăng trưởng bền vững, đấy mới là điều quan trọng.
Để thực hiện được Nghị quyết của Bộ Chính trị về phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, đẩy nhanh tốc độ phát triển, đạt được mục tiêu Nghị quyết đề ra và ngang bằng với các nước phát triển, tôi cho rằng, với một đất nước có dân số gần 100 triệu dân, điều kiện địa kinh tế – chính trị của Việt Nam ổn định, an ninh trật tự được đảm bảo; đất nước có bờ biển dài, sản phẩm du lịch đa dạng, phong phú, cùng với những kết quả chúng ta đạt được trong những năm vừa qua thì hòan toàn có thể đẩy nhanh được tốc độ tăng trưởng.
Vấn đề đầu tiên mang tính quyết định cần đảm bảo là phải nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch. Chất lượng sản phẩm du lịch tốt, thì lượng khách đến ngày một đông; lượng khách đến lần thứ hai, thứ ba càng đông, như thế mới là hiệu quả. Có chất lượng sản phẩm tốt, làm quảng bá xúc tiến tốt thì du khách mới đến; khách đến một lần sẽ đến lần thứ hai, đến rồi sẽ tuyên truyền cho người khác đến. Từ những ngày tôi làm du lịch cho đến bây giờ, nhìn lại tham khảo các chuyên gia du lịch các nước đều góp ý cho rằng, làm sao có chất lượng sản phẩm tốt, sẽ thu hút du khách đến. Nếu đến địa điểm A hoặc B tham quan, du khách cảm nhận được người làm du lịch vui vẻ, thân thiện, để lại cho du khách những ấn tượng tốt; du khách hưởng được các dịch vụ dù không phải là cao cấp, nhưng có chất lượng, thì tự nhiên là sức hấp dẫn sẽ khác. Làm sao để những hạt sạn, những tiêu cực giảm bớt, ngày một ít đi, không thể tỉ lệ thuận với lượng khách vào, tương tự như trường hợp du khách Úc đi du lịch Hải Phòng vừa rồi sẽ rất mang tiếng, ảnh hưởng đến du lịch Việt Nam. Muốn cho chất lượng sản phẩm tốt, thì phải tăng cường công tác quản lý nhà nước; các thủ tục xuất – nhập cảnh cho du khách phải tiếp tục đổi mới; tăng cường thanh tra kiểm tra, để đảm bảo các hoạt động đúng theo luật pháp và có chất lượng. Doanh nghiệp du lịch, các cá nhân làm du lịch, các điểm du lịch nếu có vi phạm phải được phát hiện kịp thời, xử lý nghiêm. Càng ngày càng phát triển thì tầm với của cơ quan quản lý nhà nước cũng phải được nâng lên, trình độ phải được nâng lên, nếu không là không thể đáp ứng được. Thời chúng tôi làm, Thủ tướng Võ Văn Kiệt từng nói với tôi: “Làm du lịch bây giờ, vừa xếp hạng vừa chạy”; tức là nhanh mà phải xếp hàng, mở đến đâu phải quản lý đến đấy, nếu tốt mới được mở tiếp, không được lơi lỏng. Không thể nghĩ rằng quản lý chặt chẽ là không phát triển được; quản lý là để đảm bảo cho sự phát triển, đảm bảo hành lang pháp lý văn minh lên.
Thứ hai là rà soát lại quy hoạch du lịch cho tốt, quy hoạch du lịch chung và quy hoạch du lịch các điểm, các cơ sở. Tại một số khu, điểm du lịch hoạt động rất tốt; nhưng tại sao không đặt vấn đề, bàn với các ngành, các địa phương, mời những doanh nghiệp lớn, những tập đoàn có tên tuổi của Mỹ hay các nước phát triển vào để họ làm. Ví dụ những khu vui chơi giải trí mình chưa có như Disneyland của Mỹ; các nước đều mời Mỹ hợp tác làm, từ Nhật, Pháp, Hồng Kông. Như vậy sẽ ra tấm, ra miếng, không bị vụn ra. Những gì doanh nghiệp trong nước làm đều quý, nhưng mà phải có nhà đầu tư lớn. Tôi kỳ vọng mỗi địa phương bây giờ có thể đầu tư du lịch vào khu vui chơi giải trí, phải có những doanh nghiệp tầm cỡ như thế vào làm, để có những sản phẩm mới, chất lượng hơn. Việc lập quy hoạch làm các điểm khu vui chơi giải trí, khu nghỉ dưỡng, điểm du lịch biển các loại có phát triển nhưng chưa xứng tầm, chưa đủ tầm. Phải có những bãi biển phù hợp mà khách du lịch nước ngoài đến nhiều, yên tĩnh, sạch sẽ; trước đây chủ yếu là ở miền Trung, miền Nam Trung bộ mới có; từ bãi biển, ngoài đảo, nghỉ dưỡng, miền núi, khi nào những điểm này đón những dòng khách của các nước như những đảo của Mỹ, sẽ đón khách cao tuổi của Nhật đến nghỉ rất đông như Hawaii; Việt Nam gần Nhật nhưng vẫn chưa thấy rõ, chưa làm được điều đấy.
Điều nữa là xúc tiến du lịch, cần tạo được nguồn để có kinh phí cho quảng bá, xúc tiến. Cách xúc tiến, tuyên truyền quảng bá về du lịch thì gắn văn hóa là tốt rồi, nhưng cách để thể hiện sản phẩm du lịch cần phải tham khảo một số nước. Tôi thấy nhiều nước có cách làm rất hay; tuyên truyền cũng có hai mặt, mình nói quá lên mà khách đến không đạt là mất điểm. Cần phải làm sao để cho cách thể hiện thật khéo, phù hợp với văn hóa của mình, tạo sức hấp dẫn nhưng phải thực tế. Tiếp tục chú ý đến quản lý nhà nước ở các điểm, các khu du lịch cho văn minh hơn, sạch sẽ hơn; tránh những hành vi không được văn hóa, lịch sự lắm. TCDL, các cơ quan, các địa phương phải vào cuộc, giữ được thuần phong mỹ tục, văn hóa bản sắc từng vùng; tránh không để bản sắc văn hóa bị pha tạp, lai căng hay tồn tại hành vi phức tạp, nhếch nhác, có thể ảnh hưởng đến chất lượng du lịch.
Nhân dịp kỷ niệm ngày thành lập ngành Du lịch, tôi xin gửi lời chúc mừng TCDL; mong toàn ngành cố gắng đoàn kết phát huy thành tích đã đạt được.
Gia Khôi lược ghi
