Sau hơn 10 năm được UNESCO vinh danh, Di sản văn hóa phi vật thể Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên về cơ bản được bảo tồn, dù vẫn gặp không ít khó khăn và thách thức.
Đó là đánh giá của nhiều đại biểu tại Hội nghị sơ kết 10 năm bảo tồn Di sản văn hóa phi vật thể Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên diễn ra cuối tuần qua do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp UBND tỉnh Kon Tum và các tỉnh Tây nguyên tổ chức.
Không gian văn hóa cồng chiêng là một trong những di sản văn hóa truyền thống độc đáo và quý giá của đồng bào các dân tộc Tây Nguyên. Ngay sau khi được UNESCO ghi danh, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã chỉ đạo, phối hợp với các địa phương bảo vệ và phát huy giá trị di sản. Tính đến nay, các tỉnh có Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên đều đang tích cực bảo vệ và phát huy giá trị di sản này, như: dự án Bảo tồn Không gian văn hóa cồng chiêng tỉnh Đắk Nông do UNESCO tài trợ (từ năm 2007 – 2010); đề án Bảo tồn, phát huy Lễ hội – Hoa văn – Cồng chiêng và nhạc cụ của các dân tộc thiểu số tại chỗ tỉnh Đắk Nông (giai đoạn 2005 – 2009 và 2010 – 2015); đề án Bảo tồn, phát huy di sản văn hóa cồng chiêng Đắk Lắk (giai đoạn 2007 – 2010 và 2012 – 2016); tại tỉnh Lâm Đồng có đề án Bảo tồn và phát huy di sản văn hóa cồng chiêng các dân tộc Tây Nguyên tỉnh Lâm Đồng giai đoạn 2009 – 2015 và tầm nhìn 2020…
Theo Báo cáo của Cục Di sản văn hóa, những năm qua, với nỗ lực của 5 tỉnh Tây Nguyên đặc biệt là sự tham gia của cộng đồng, Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên cơ bản được bảo vệ và phát huy; Tại các địa phương thường xuyên thực hành di sản trong các lễ hội, sự kiện văn hóa nghệ thuật; nhiều không gian văn hóa, nghi lễ, tín ngưỡng được phục hồi, các liên hoan, ngày hội văn hóa được tổ chức… Bên cạnh đó, hoạt động truyền dạy cồng chiêng tại các địa phương đang được ưu tiên và triển khai hiệu quả. Hầu hết các tỉnh đều có chương trình đưa di sản cồng chiêng vào giảng dạy trong trường phổ thông dưới nhiều hình thức. Ngoài ra, các địa phương có di sản cồng chiêng đã tạo dựng được một đội ngũ nghệ nhân trẻ kế cận để đảm nhận sự trao truyền kinh nghiệm của thế hệ đi trước. Năm 2015, trong đợt xét tặng Danh hiệu Nghệ nhân ưu tú lần thứ nhất có 52 người thực hành cồng chiêng tại 5 tỉnh Tây Nguyên được phong tặng danh hiệu.
Tuy nhiên, hiện nay, trong quá trình thực hiện bảo tồn di sản văn hóa không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên còn đặt ra nhiều khó khăn, thách thức. Cụ thể như: việc chuyển đổi cơ cấu kinh tế, từ trồng cây lúa rẫy sang cây công nghiệp đã dẫn đến sự suy giảm những sinh hoạt cồng chiêng gắn với hoạt động sản xuất truyền thống. Đời sống và sinh hoạt hiện đại làm thay đổi nhận thức về tính thiêng và tính cộng đồng của văn hóa cồng chiêng. Nhiều gia đình đã bán đi những bộ chiêng, ché, kpan quý. Thế hệ trẻ chưa thật sự yêu thích, quan tâm đến công chiêng trong khi nhiều nghệ nhân giỏi tuổi tác đã cao làn lượt qua đời…
Nhằm nâng cao hiệu quả công tác thực hiện bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên trong thời gian tới, các đại biểu đã đề xuất một số ý kiến, trong đó tập trung vào những vấn đề như: Xây dựng, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật về bảo tồn di sản văn hoa vật thể và phi vật thể; Tăng cường nguồn kinh phí hằng năm để thực hiện sưu tầm, gìn giữ và phát huy di sản văn hóa cồng chiêng; Tiếp tục hỗ trợ, nhân rộng mô hình chung tay hỗ trợ nghệ nhân cồng chiêng, sử thi đã và đang được triển khai ở Gia Lai và một số tỉnh lân cận; Thành lập và duy trì hoạt động của các đội cồng chiêng nòng cốt tham gia các hoạt động giới thiệu, quảng bá, trình diễn trong nước và nước ngoài…
Phát biểu kết luận Hội nghị, Thứ trưởng Đặng Thị Bích Liên đã biểu dương những kết quả đạt được trong việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên, nhất là việc sưu tầm và nghiên cứu của Tây Nguyên trong 10 năm qua đồng thời nêu lên những thách thức hiện nay trong việc giữ gìn và phát huy văn hóa cồng chiêng. Thứ trưởng đề nghị các địa phương tích cực phát huy những kết quả đã đạt được, khắc phục những điểm yếu tại hội nghị đã chỉ ra như kiện toàn các câu lạc bộ, thành lập mới các câu lạc bộ cồng chiêng ở các địa phương… để cồng chiêng Tây Nguyên ngày càng phát triển hơn nữa.
Địa chỉ : 12 Trần Hưng Đạo - TP. Buôn Ma Thuột - Đắk Lắk
Email : daktip@vhttdl.daklak.gov.vn
Điện thoại : 0262 351 77 79
Bản quyền thuộc về Trung tâm Thông tin Xúc tiến Du lịch Đắk Lắk. Mọi hình thức sao chép lại thông tin, hình ảnh phải được sự đồng ý bằng văn bản.
