 |
| Người dân xếp hàng vào phỏng vấn xin visa tại Lãnh sự quán Mỹ ở TP.HCM – Ảnh: T.T.D. |
Vậy làm gì để có thể khiến tấm hộ chiếu công dân Việt Nam trở nên quyền lực hơn. Trách nhiệm của Nhà nước hay là công dân?
Ai khó đi nước ngoài?
Khi Kim Anh, 30 tuổi, về đến sân bay Tân Sơn Nhất sau chuyến thăm bạn trai ở Úc, chị nhận được một email thông báo… thị thực của mình chính thức bị hủy.
Đây là điều hoàn toàn bất ngờ vì cô gái này đã ở Úc gần 3 tháng, tức còn trong tầm thời hạn 3 tháng cho phép của tấm thị thực vốn dĩ có giá trị một năm.
Điều gì đã xảy ra? Thực tế, lúc nhập cảnh, người phụ nữ cư ngụ tại Lâm Đồng này khai sẽ ở Úc trong thời hạn khoảng 2-3 tuần.
Cho dù điều này không vi phạm thời gian lưu trú tối đa cho phép 3 tháng, nhưng cũng thường là căn cứ để các nước yêu cầu khắt khe hơn trong lần thứ hai quay lại, hoặc thậm chí hủy luôn visa như Kim Anh.
Trường hợp của Kim Anh dẫu sao cũng may vì đã đi được và trở về. Theo giải thích của Tú Uyên – nhân viên một công ty dịch vụ hỗ trợ thị thực ở TP.HCM, những trường hợp như Kim Anh phần lớn “vướng” vì lý do tuổi tác.
“Công dân trong độ tuổi lao động muốn xin thị thực đa phần khó hơn diện đã về hưu, đi thăm con cái ở nước ngoài”, Uyên nói.
Muốn được dễ dàng cấp visa đến các nước như Anh, Mỹ, Nhật, Úc, châu Âu… thì trong hộ chiếu cần có lịch sử đến nhiều nước và trở về đúng hạn – Ảnh: GIA THÚY TRÂM
Nhưng người về hưu cũng gặp không ít khó khăn. Tú Uyên cho biết từng gặp trường hợp một cặp vợ chồng lớn tuổi đã không thể xin thị thực vào nước Anh thăm con, dù chuẩn bị đủ giấy tờ.
Trong thư phản hồi, phía Anh đưa ra nhiều lý do cho thấy sự bất hợp lý trong quá trình trình bày về tài chính.
Cụ thể người chồng, vốn làm nghề sửa điện tự do nhưng nhờ một công ty người quen xác nhận hợp đồng để nộp cho Lãnh sự quán Anh. Phía Anh đặt dấu hỏi về chuyện hợp đồng không cung cấp rõ mức lương.
Ngoài ra, sổ tiết kiệm nộp trong hồ sơ của người đàn ông lại đứng tên vợ, nên phía lãnh sự quán xác định người chồng không có quyền đối với sổ tiết kiệm này.
“Hiện nay các nước có xu hướng siết chặt giấy tờ. Họ cũng xem xét các yếu tố mềm trong giấy tờ, ví dụ lương anh 5 triệu/tháng, liệu có bất hợp lý hay không khi anh trình bày mình có vài trăm triệu trong tài khoản tiết kiệm? Đây là điều nhiều người mắc phải, vì họ cứ nghĩ càng nhiều tiền trong tài khoản tiết kiệm thì càng tốt”, Uyên nói với Tuổi Trẻ.
Xin visa khó không phải là chuyện cá biệt và khó khăn không chừa một ai, ngay cả giới có hộ chiếu công vụ, cơ quan nhà nước, thậm chí là giới làm visa dịch vụ cũng lắm phen dở khóc dở cười.
Theo giám đốc một công ty dịch vụ xin visa qua Mỹ, khi tổ chức đoàn cho công ty mình đi qua Mỹ, các nhân viên phỏng vấn visa đậu, riêng vị giám đốc lại rớt mà không hiểu lý do.
Giới làm dịch vụ thị thực hiện nay tổng kết rằng các yếu tố quan trọng nhất thường ảnh hưởng lớn lên kết quả xin thị thực là lịch sử du lịch, năng lực tài chính, mức lương, tình trạng hôn nhân…
Công việc tất nhiên rất quan trọng, nhưng đối với một số nước như Úc hay châu Âu, lương thấp là những điểm trừ khi xin thị thực. Người độc thân hay đã ly hôn khi xin thị thực thường phải đứng trước cửa hẹp.
Cán bộ nhà nước cũng rớt visa
Những câu chuyện trên phản ánh đúng thực tế rằng hộ chiếu Việt Nam đang khá “yếu” trên bảng xếp hạng những hộ chiếu quyền lực trên thế giới. Người Việt Nam cầm hộ chiếu phổ thông hiện nay chỉ có thể đi đến 51 điểm trên thế giới mà không cần xin thị thực.
“Thực tế công dân Việt Nam còn gặp rất nhiều khó khăn khi xin thị thực ra nước ngoài”, người đại diện của Cục Lãnh sự – Bộ Ngoại giao Việt Nam nói.
Theo vị này, thậm chí nhiều đoàn cán bộ nhà nước (thuộc các bộ, ngành, địa phương) đi công tác tới các nước chưa ký hiệp định miễn thị thực như Đức, Phần Lan, Úc, Canada và một số quốc gia khác thuộc khối Schengen cũng gặp rất nhiều khó khăn về thủ tục visa, có đoàn phải hủy chuyến công tác vì chưa xong thủ tục visa mặc dù hồ sơ nộp trước đó cả nửa tháng.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, một chuyên gia cho rằng có nhiều vấn đề tồn đọng khi người Việt Nam du lịch nước ngoài, trong đó hai điểm tiêu cực chủ yếu là vi phạm pháp luật ở nước sở tại và sử dụng giấy tờ không hợp lệ hoặc bị làm giả.
Mặt khác, theo vị này, “độ tin cậy của hộ chiếu Việt Nam còn chưa cao do chưa áp dụng hộ chiếu điện tử”. Việc phát triển hộ chiếu điện tử sẽ giúp chuẩn hóa chất lượng thông tin trên hộ chiếu theo kịp với tiêu chuẩn quốc tế cũng như thông tin, giấy tờ… từ đó tạo độ tin cậy cao cho giấy tờ đi lại quốc tế của công dân và hỗ trợ xin visa tốt hơn.
