Toàn cảnh Hội thảo. (Ảnh: TN)
Những năm gần đây, ngành du lịch Việt Nam đã có bước phát triển mạnh mẽ và đạt được những kết quả khả quan. Đặc biệt, số lượng du khách quốc tế đến Việt Nam tăng vọt, đóng góp mạnh mẽ vào tăng trưởng kinh tế.
Cụ thể, trong năm 2018, du lịch Việt Nam đón hơn 15,4 triệu lượt khách, tăng 19,9% so với năm 2017, phục vụ hơn 80 triệu lượt khách trong nước, tổng thu từ khách du lịch đạt hơn 620 nghìn tỷ đồng và là năm thứ ba liên tiếp, du lịch Việt Nam liên tục thăng hạng trên bản đồ du lịch thế giới.
Trong 9 tháng đầu năm, Việt Nam đón 12,78 triệu lượt khách quốc tế, tăng 10,8% so với cùng kỳ. Theo đề án “Cơ cấu lại ngành du lịch đáp ứng yêu cầu phát triển thành ngành kinh tế mũi nhọn”, đã được Chính phủ phê duyệt, Việt Nam phấn đấu đến năm 2025 là quốc gia có ngành du lịch phát triển hàng đầu Đông Nam Á, đón và phục vụ 30 – 32 triệu lượt khách du lịch quốc tế, trên 130 triệu lượt khách du lịch nội địa, với tổng thu từ khách du lịch đạt 45 tỷ USD.
Lượng du khách quốc tế đến Việt Nam tăng vọt, đóng góp mạnh mẽ vào tăng trưởng kinh tế.
TS Lương Hoài Nam, thành viên Hội đồng tư vấn du lịch Việt Nam nhận định, du lịch tăng trưởng mạnh mẽ kéo theo hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật ngành du lịch phát triển mạnh mẽ. Các loại hình sản phẩm, dịch vụ du lịch ngày càng phong phú và đa dạng. Chất lượng và tính chuyên nghiệp từng bước được nâng cao.
“Lực lượng doanh nghiệp du lịch lớn mạnh cả về số lượng và chất lượng tạo được một số thương hiệu có uy tín ở trong nước và quốc tế. Mọi phân khúc trong lĩnh vực du lịch người Việt đều làm chủ được. Cùng với tiềm năng cực lớn về tài nguyên thì không có lý gì du lịch không trở thành ngành kinh tế mũi nhọn”, ông Nam khẳng định.
Đồng quan điểm, TS Phạm Trung Lương, nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển du lịch Việt Nam cho hay, năm 2019 du lịch Việt Nam đạt nhiều giải thưởng lớn như: Điểm đến hàng đầu châu Á 2019; Điểm đến ẩm thực hàng đầu châu Á, Điểm đến văn hóa hàng đầu châu Á, điểm đến thành phố hàng đầu châu Á.
Số lượng du khách quốc tế đến Việt Nam tăng vọt, đóng góp mạnh mẽ vào tăng trưởng kinh tế. Dự kiến cả năm 2019 sẽ đón 17-17,5 triệu lượt khách quốc tế và doanh thu toàn ngành du lịch đạt 750 nghìn tỷ đồng.
“Động lực và kỳ vọng đưa du lịch Việt Nam phát triển nhanh hơn nữa được cộng hưởng và lan tỏa từ xu hướng ngày càng nhiều tập đoàn, công ty, nhà đầu tư chiến lược trong nước và quốc tế tăng cường đầu tư xây dựng những khách sạn, khu nghỉ dưỡng, điểm du lịch cao cấp đã trực tiếp góp phần cải thiện cơ sở hạ tầng”, TS Phạm Trung Lương trình bày.
Gỡ nút thắt đang tồn tại
Mặc dù du lịch Việt Nam đã có bước phát triển mạnh mẽ và đạt những kết quả khả quan trong thời gian qua. Nhưng theo đánh giá của các chuyên gia, ngành du lịch còn một số hạn chế, yếu kém chưa phát triển tương xứng với tiềm năng, kỳ vọng.
Cụ thể, TS Trần Đình Thiên – nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam đặt vấn đề, hiện có nhiều ý kiến cho rằng phát triển một dự án du lịch, hạ tầng du lịch mới có thể xâm hại môi trường khiến dư luận nghi ngại. Nhưng thực tế, muốn đánh giá hiệu quả phải nhìn ở nhiều góc độ. Dù du lịch được đánh giá là ngành kinh tế mũi nhọn nhưng thế nào là mũi nhọn?.
So sánh với một số nước cạnh Việt Nam, ông Thiên nêu, Thái Lan hay Trung Quốc có hướng phát triển du lịch khác biệt, đặc sắc nên hút được du khách. Trong khi đó, Việt Nam có nhiều cái hay nhưng chưa biết làm hay hơn nước bạn.
TS Trần Đình Thiên, nguyên Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam trình bày tại hội thảo.
“Điều quan trọng, làm du lịch phải chú ý đến đẳng cấp chứ không chạy theo sản lượng du khách năm nay phải tăng hơn so với năm trước. Do đó, khi làm du lịch ngay từ đầu phải hướng tới đẳng cấp, khách đến ít nhưng chi tiêu nhiều.
Muốn vậy thì dịch vụ phải tốt để kéo khách đến. Chúng ta phải đặt vấn đề khan hiếm tài nguyên và tài nguyên du lịch của Việt Nam là đẳng cấp cao như Hạ Long, Đà Nẵng, Đà Lạt, Phú Quốc… thì chúng ta phải làm du lịch xứng đáng với tài nguyên đó chứ không thể phung phí được”, ông Thiên lý giải.
Tại hội thảo, nhiều chuyên gia trình bày, việc nhiều doanh nghiệp tham gia đầu tư vào lĩnh vực du lịch thời gian qua đã làm thay đổi bộ mặt kinh tế của địa phương rõ rệt.
Tuy nhiên, hiện nay có nhiều ý kiến cho rằng phát triển hạ tầng du lịch đã xâm hại môi trường khiến dư luận bức xúc. Đặc biệt với câu chuyện như Tam Đảo vừa rồi và trước đó là Tam Chúc, Bà Nà, Sơn Trà… tạo ra tâm lý tiêu cực với du lịch. Vì vậy, cần xác định tiêu chuẩn để phán xét.
Về điều này, TS. Trần Đình Thiên nhấn mạnh, muốn phê phán gì phải đặt trên bàn cân lợi ích. Muốn phát triển phải đánh đổi và muốn phát triển mạnh thì phải đánh đổi mạnh. Xong, đánh đổi bao nhiêu là hợp lý là bài toàn khó.
Muốn trả lời câu hỏi này phải xác định, ưu tiên về lợi ích tổng thể và dài hạn. Đánh đổi thế nào là hợp lý thì cần luật, cần tiêu chuẩn chứ hiện nay chưa rõ ràng, không định hình và không giúp cho người ta định hướng được khiến nhiều doanh nghiệp không dám làm và ngay cả chính quyền cũng không dám làm.
“Nếu không được luận chứng rõ ràng, các địa phương cũng lúng túng không biết mũi nhọn thì nên ưu tiên chỗ nào, có cần hỗ trợ doanh nghiệp không và những doanh nghiệp đi tiên phong có thể gặp rủi ro”, ông Thiên nói.
TS Lương Hoài Nam trình bày, Việt Nam có thiên nhiên đẹp, tài nguyên văn hóa dồi dào, nhưng đi đến giờ vẫn mới chỉ bằng một nửa Thái Lan về cả du lịch quốc tế lẫn nội địa. Nguyên nhân do có nhiều điểm nghẽn kìm hãm sự phát triển, trong đó nút thắt lớn nhất là quan điểm phát triển bền vững đang là vấn đề “nóng”.
“Thực tế, tất cả các bộ, ban ngành đều đồng thuận với chủ trương phải phát triển bền vững nhưng chưa có tiêu chí, không có cơ sở để đánh giá thế nào là phát triển bền vững. Vì thế, mọi cuộc tranh cãi liên quan đến du lịch đều xoay quanh 2 vấn đề là bảo tồn tuyệt đối hay phát triển không quan tâm đến môi trường. Đây là nguyên nhân chính ảnh hưởng đến sự phát triển của ngành du lịch”, ông Nam cho biết.
Ông Nam cho hay, muốn phát triển ngành du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn, Chính phủ cần sớm ban hành các bộ tiêu chí về phát triển bền vững, chi tiết đến mức có thể dùng để áp vào các dự án đầu tư du lịch một cách dễ dàng.
Qua đó, đánh giá dự án có phù hợp hay không, ủng hộ được hay không; các dự án du lịch có tác động đến thiên nhiên, tài nguyên, văn hóa hay không. Từ đó, tăng sự đồng thuận, giảm sự xung đột giữa chính quyền và doanh nghiệp.
Là đơn vị có tiếng trong ngành du lịch Việt Nam, ông Nguyễn Quốc Kỳ – TGĐ Công ty lữ hành Vietravel, cho biết ngành du lịch Việt Nam muốn phát triển đột phá phải có chính sách, cơ chế mở.
Khi Chính phủ ban hành chính sách, doanh nghiệp cần hiểu theo hai chiều, một chiều doanh nghiệp đòi hỏi Chính phủ ban hành chính sách nhưng tự thân doanh nghiệp phải có chính sách của mình.
