Đến với buổi phục dựng Lễ Mừng lúa mới của người dân tộc K’ho S’rê tại khu du lịch Kô Tam (TP. Buôn Ma Thuột) trong khuôn khổ Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 6 và Liên hoan Văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên năm 2017, du khách được đắm mình trong những làn điệu dân ca ngọt ngào của các nghệ nhân người dân tộc thiểu số đến từ huyện Lâm Hà, tỉnh Lâm Đồng.
Cũng như những dân tộc ở các vùng miền khác, đối với người K’ho S’rê, dân ca là một trong những loại hình nghệ thuật dân gian đặc sắc đóng vai trò quan trọng và không thể thiếu trong đời sống tinh thần. Những làn điệu dân ca của người K’ho nói chung gồm hát giao duyên, hát kết bạn, hát ru con… Lời hát thường cô đúc, gợi lên những hình ảnh quen thuộc, gần gũi với lối nghĩ, lối sống của họ. Những bài hát dân ca được truyền miệng từ thế hệ này sang thế hệ khác, nên ngoài giá trị văn hóa truyền thống, nó còn đóng vai trò củng cố mối quan hệ gia đình, dòng họ, buôn làng, duy trì trật tự kỷ cương trong cộng đồng.
Trong Lễ Mừng lúa mới, sau khi tiếng chiêng vang lên, men rượu cần đã ngấm đủ để xua tan cảm giác giá lạnh của núi rừng cũng là lúc các chàng trai, cô gái giao lưu, khoe tài, khoe sắc, cùng ngân vang lên bài dân ca “Ơ mơl” (Anh ơi), rằng “Dốc núi cao đợi anh dẫn bước/ Khe nước sâu đợi anh bắc cầu/ Vượt đại ngàn chờ anh xẻ lối…”. Với chất giọng mộc mạc, lúc trầm, lúc bổng, khi da diết mời gọi qua giọng hát của nghệ nhân Ka Phôn đã cuốn du khách vào với không gian lễ hội rất tự nhiên.
Chị Nguyễn Thị Tuyển, du khách đến từ TP. Hồ Chí Minh chia sẻ, khi đến đây dự lễ hội, được trực tiếp nghe các nghệ nhân hát dân ca, dù không hiểu lời lắm, nhưng những giai điệu của bài hát rất hay làm mình thấy hân hoan, vui vẻ và chỉ muốn nhập vào vòng xoang nhảy cùng các nghệ nhân.
 |
| Một nghi lễ trong Lễ Mừng lúa mới của người H'ho S'rê. |
Đến khi điệu múa Tàm Ya, tiếng kèn M’buốt cất lên bởi những chàng trai K’ho S’rê cùng làn điệu dân ca “Til Dà liêng, dà đơng soat” (Biển dâng, sông cạn), du khách dường như không thể đứng im để thưởng thức nữa, ai cũng lắc lư đôi tay, nhịp nhàng đôi chân theo nhịp điệu của bài dân ca giao duyên của đôi trai gái. Lời hát mộc mạc, dung dị, nhưng đầy cuốn hút: “Răng em đẹp như mặt trời mới mọc/ Răng em trắng như mặt trời lóe sáng/ Đôi môi em đẹp như búp bê/ Anh tiếc vì em còn nhỏ quá, ngây thơ quá/ Nhưng anh vẫn luôn mãi đợi em…”.
Càng lúc cuộc vui càng nhộn nhịp hơn, và cũng là lúc khoảng cách giữa mọi người tại lễ hội dường như đã biến mất, thay vào đó là những cái nắm tay mở rộng vòng xoang trong điệu chiêng “Cing tinh” và lời mời gọi của bài dân ca Ling leo-Pét tôrjun (Đi săn con nai): “Các bạn ơi… ngày hội vui lắm, hãy về đây vui chơi cùng nhau, đã lâu lắm rồi chúng ta không gặp nhau, hãy về đây các bạn nhé…”.
Cứ thế vòng xoang càng lúc càng được mở rộng, nhịp điệu chiêng cùng những giai điệu dân ca sâu lắng cứ ngân vang mãi trong lòng người dân địa phương và du khách.
“Người K’ho S’rê chúng tôi luôn tự hào đã được ông cha để lại một kho tàng văn hóa vô cùng phong phú, đặc biệt là các làn điệu dân ca. Đây là dịp chúng tôi được giới thiệu với du khách những nét đẹp của văn hóa dân tộc mình và cũng là lời nhắc nhở tới con cháu phải biết giữ gìn, yêu lấy những bài dân ca của dân tộc mình”, nghệ nhân K’Binh tâm sự.
Thúy An
